خطوط ریلی ایران را چقدر می شناسید؟

پیشرفت علم بیشتر از هر چیزی بر نحوه ی سفر تاجران در زمان های مختلف تاثیر میگذاشت به گونه ای که با پیشرفت علم مهندسی و اختراع اولین لوکوموتیو کشورهای صاحب قدرت هر یک به گونه ای دست به تلاش زدند تا خطوط ریلی و قطارهای مسافربری و باربری را به داخل کشور خود برده و از امتیازات اینان بهره ها جویند.

ایران نیز از این قاعده مستثنی نبود و اولین بار ناصرالدین شاه قاجار تلاش کرد تا خط ریلی را در ایران بنا نهد و از مزایای حمل و نقل با قطار استفاده جوید. در این میان وی میخواست تا با کشور مقتدر آلمان وارد مذاکره شود اما روسیه و انگلیس هر کدام تلاش میکردند تا حق انحصاری حقوق ریلی و قطارهای مسافربری و باربری درون ایران را از آن خود کنند که در نهایت اولین خط ریلی ایران توسط یک گروه بلژیکی صورت گرفت. پس از آن فردی در شمال کشور تلاش کرد تا با احداث خط ریلی و بردن قطارهای مسافربری و باربری در آن منطقه ثروت خود را افزون کند که با شکست مواجه شد و خطوط ریلی وی متروک ماند. در ادامه یادداشت خطوط ریلی ایران را چقدر می شناسید؟ با بلاگ بلیط قطار همراه باشید.

پس از آن روسیه و انگلیس هر کدام جداگانه برای رفع مایحتاج خود خطوط ریلی متفاوتی را در ایران بنا نهادند. بعدها خطوط ریلی آذربایجان تا مرند توسط عثمانی تخریب شد و خطوط ریلی ماکو احداث گشت. پس از آن گروهی ایرانی دست به احداث خطوط ریلی زدند که در دوره پهلوی اول پیشنهادات ایشان مورد قبول واقع شد.

پس از تصویب این لایحه این گروه شروع به ساخت خطوط ریلی متفاوت در جای جای ایران کردند و در نهایت ایستگاه های زیر را پایه نهادند:

فهرست ایستگاه های راه آهن ایران:

ناحیه اداره کل راه آهن آذریاجان

ایستگاه راه آهن گار

ایستگاه راه آهن تشکیلاتی

ایستگاه راه آهن تحت فرمان

ایستگاه راه آهن بسته

ناحیه اداره کل راه آهن تهران

ناحیه اداره اره آهن کل استان کرمان

ناحیه اداره راه آهن کل استان یزد

ناحیه اداره کل راه آهن کرمان و سیستان و بلوچستان

در سال 2007 برخی خطوط راه آهن کشور به صورت دو طرفه و برقی درآمد که این موجب تسریع حرکت قطارهای باربری و قطارهای مسافربری میشود که در صورت مشاهده تقاضای بالا در این خطوط این عمل صورت میگیرد. اولین اقدام مسئولین برای برقی کردن خطوط ریلی ایران خط تهران مشهد بود که به علت تردد فراوان زائرین تصمیم بر این شد تا این مسیر فعلی قطارها را به مسیر دو خطه و برقی تبدیل کنند لذا با این تدابیر خط ریلی سریع السیر مشهد تهران احداث گردید.

علاوه بر خطوطی که در ایران ساخته شدند و مسافران را با قطار به مناطق مختلف منتقل میکردند خط راه آهن سراسری ایران به خطوط ریلی قطارهایی اطلاق میشود که بندر شاهپور (امام خمینی فعلی) را به بندر شاه (ترکمن امروزی) متصل میکند. احداث این خط راه آهن به دستور رضا شاه و در سه نقطه شمالی، مرکزی و جنوبی شروع شد. پس از افتتاح این خط ریلی اولین قطار در سال 1308 و از ساری به بندر شاه حرکت کرد.

میتوان خطوط ریلی احداث شده در سال های قبل از انقلاب را به صورت زیر دسته بندی کرد:

- اردیبهشت 1336: افتتاح راه آهن تهران-مشهد

- آبان 1339: افتتاح راه آهن بندر ترکمن-گرگان

- شهریور 1344: افتتاح ساختمان جدید ایستگاه بزرگ راه آهن تبریز

- آبان 1345: افتتاح ساختمان جدید ایستگاه بزرگ راه آهن مشهد

- آبان 1346: افتتاح راه آهن عجب شیر- بندر رحمانلو

- اردیبهشت 1347: آغاز ریل گذاری بادرود- اصفهان

- اردیبهشت 1350: افتتاح و بهره برداری از خط کاشان-بافق-زرند

- مهر 1350: افتتاح راه آهن شرفخانه-رازی

- آبان 1356: افتتاح و بهره برداری از خط کرمان- زرند

و خطوط احداث شده ریلی در ایران پس از انقلاب اسلامی به شرح زیر است:

- اسفند 1369 : انتقال راه آهن ازسیستم دولتی به شرکت سهامی خاص

- اسفند 1373 : افتتاح و آغاز بهره برداری از خط بافق – بندرعباس

- شهریور 1374 : افتتاح و بهره برداری از خط دوم دامغان – شاهرود

- اردیبهشت 1375 : افتتاح و بهره برداری از خط مشهد – سرخس

- اسفند 1379: افتتاح 150 کیلومتر از خط دوم تهران - مشهد

- خرداد 1381: افتتاح دو خطه تهران - مشهد به طور کامل

- دی 1383 : افتتاح راه آهن بم – کرمان

- تیر1387 : افتتاح قطعه اول پروژه راه آهن اصفهان-شیراز

- خرداد 1388: افتتاح راه آهن شیراز- اصفهان

- اردیبهشت 1389: راه اندازی نخستین ریل باس ارم مسیر اندیمشک – اهواز – بندر عباس

- مرداد 1389: راه اندازی سومین ریل باس ارم مسیر گرگان – پل سفید